Charles de Brabandere
28 Sep 2022
Crisissen en het herstel erna doorheen de tijd: Black Monday
Op maandag 19 oktober 1987 keken beleggers over de hele wereld met afgrijzen toe hoe de markten met meer dan 20% instortten, eerst in Azië, dan in Europa en tenslotte in de Verenigde Staten. Een paniekaanval veroorzaakt door een combinatie van angstwekkende gebeurtenissen die extreem heftig waren...maar gelukkig van vrij korte duur.
Wat was de context?
Van 1982 tot 1987 verdrievoudigde de aandelenmarkt in waarde. Alleen al in 1987, voor de crash, steeg de markt met 44%... Maar in de Verenigde Staten was een vertraging van de economie en de export voelbaar. Daarbij kwam nog de vrees voor de stijging van de olieprijs en de inflatie: beetje bij beetje veranderden de signalen van groen in oranje, wat de beleggers tot voorzichtigheid aanmaande en hen ertoe aanzette de tot hier toe geboekte winsten te beschermen.
Vóór de Black Monday, een rode week
In oktober 1987 waren er al een paar waarschuwingssignalen: op woensdag 14 oktober verloor de Dow Jones 4% en op vrijdag 16 oktober daalde de beurs van Londen met 5% na een verwoestende storm. Alleen al in deze week verloren de wereldmarkten 9% : het was niet langer de vrees voor een correctie maar een golf van paniek paniek.
De intrede van geautomatiseerde trading
Met de opkomst van de computers in de jaren tachtig begon de geautomatiseerde trading zich te ontwikkelen. Software maakte het nu mogelijk om automatisch verkooporders uit te voeren wanneer een bepaald dalingsniveau van een effect werd overschreden. Gezien de context waren beleggers meer dan ooit bereid om op de knop te drukken.
De schuld van strategieën voor portefeuilleverzekeringen
Strategieën voor portefeuilleverzekering, ook vernieuwend in die tijd, maken gebruik van een soortgelijk afdekkingsmechanisme. Het gaat om grote institutionele beleggers die het risico van hun aandelenportefeuilles afdekken door futuresposities te shorten - d.w.z. te verkopen in de hoop ze later tegen een lagere prijs terug te kopen.
Black Monday, de grote storm
Maandag 19 oktober 1987, toen de beurs van Tokio lager opende, begon een reeks geautomatiseerde verkooporders, waardoor een domino-effect op alle beurzen ontstond. Het tempo van de verkopen versnelde voortdurend, waardoor de koersdaling nog werd versterkt: dit was een vicieuze cirkel.
Een trauma snel uitgewist
Hoewel de gebeurtenissen van de Black Monday een sterke indruk nalieten, herstelden de markten zich vrij snel. Vijf maanden na de crash waren driekwart van de op de wereldmarkt waargenomen verliezen weggepoetst. Het duurde een jaar voordat de kloof volledig was gedicht en er zich een nieuw decennium van bijna ononderbroken groei op de markten opende.
Waarborgen werden ingesteld
Het is na deze episode dat de beroemde "circuit breaker" mechanismen werden ingesteld. Deze hadden tot doel de transacties op een bepaald effect of een bepaalde index gedurende een bepaalde periode te onderbreken, wanneer een bepaald dalingsniveau werd overschreden. Hoewel deze mechanismen worden betwist omdat zij de marktefficiëntie in de weg staan, werden ze tijdens de Covid-crisis in maart 2020 toch verschillende keren gebruikt op de New York Stock Exchange (NYSE).
Lees de andere afleveringen van de serie over crises en herstel: de tulpencrisis, de Golfoorlog, de Griekse schuldencrisis