Charles de Brabandere
28 Sep 2022
Crisissen en het herstel erna doorheen de tijd: de Golfoorlog
In de nacht van 2 augustus 1990 vielen Iraakse tanks Koeweit binnen. Dit leidde tot een sterke stijging van de olieprijzen en een crash op de financiële markten. Er volgde een gewapend conflict tussen Irak en een coalitie van 35 landen, waaronder België, onder leiding van de Verenigde Staten. Tegen alle verwachtingen in had deze derde wereldoorlog slechts een beperkte impact op de markten.
Wat was de context?
We zijn twee jaar na de oorlog tussen Iran en Irak die Irak berooid en met schulden had achtergelaten. De spanningen in het gebied namen toe nu de Iraakse schuld voornamelijk in handen was van de buurlanden Saudi-Arabië en Koeweit. Irak, dat de soevereiniteit opeiste over het grondgebied van Koeweit, beschuldigde zijn buur ook van het overschrijden van de door de OPEC vastgestelde olieproductiequota. De casus belli ontstaat wanneer Koeweit ervan wordt verdacht boringen te verrichten aan de Iraakse kant van de grens tussen de twee landen.
Een economische vertraging dreigde in de Verenigde Staten
De schok kwam ook binnen in een broos economisch klimaat. Na tien jaar van onderbroken groei was de vertraging in de Verenigde Staten begin dat jaar begonnen en de signalen begonnen vanaf het voorjaar beetje bij beetje op te lichten.
Markten crashen
De oorlog versterkte de tendens en werkte vooral als een katalysator op het Amerikaanse geweten. Na de invasie van Koeweit verloor de CAC 40 tot 27% - meer dan op de Black Monday - de S&P 500 bijna 17% en de BEL 20 slechts 7%. In totaal daalden de beurzen wereldwijd in twee maanden tijd met 17%.
De internationale gemeenschap reageert
Irak, dat eerst werd gestraft met economische sancties, werd uiteindelijk aangevallen na een VN-resolutie die het gebruik van geweld toestond. In de herfst stuurde de Amerikaanse president George Bush Amerikaanse troepen naar Saoedi-Arabië en drong hij er bij andere landen op aan hun eigen legers in te zetten. Vele landen sloten zich aan bij de coalitie, waaronder België, waardoor het de grootste militaire alliantie werd sinds de Tweede Wereldoorlog.
Markten anticiperen op goed nieuws
Na twee maanden van militaire voorbereidingen tijdens Operatie Desert Shields brak de eigenlijke oorlog uit op 17 januari 1991 onder de codenaam Desert Storm. Deze zal anderhalve maand duren, een periode waarin de markten zich zouden herstellen met verscheidene weken van opeenvolgende stijgingen. De markten anticipeerden niet alleen op de overwinning, maar hielden ook rekening met andere elementen : het feit dat het conflict beperkt bleef tot een bepaald gebied, waardoor de invloed ervan op de aardolieprijzen en dus op de inflatie vrijwel nihil was en tenslotte dat de renteverlaging die de Amerikaanse centrale bank had doorgevoerd om de economie nieuw leven in te blazen. De vruchten leken zich af te werpen.
1991, een jaar van hoogconjunctuur voor de Amerikaanse beurzen
Aangemoedigd door dit goede nieuws veegde de Amerikaanse beurs haar verliezen weg zodra het conflict was afgelopen. De S&P 500 sloot dat jaar zelfs af met een stijging van 26%! Het duurde echter tot begin 1992 vooraleer de CAC 40 volledig van de crisis hersteld was. Maar voor de belegger die blootgesteld was aan de wereldmarkt, was het verlies al vanaf 11 februari 1991 uitgewist, nog vóór het einde van het conflict!
Lees de andere afleveringen van de serie over crisissen en herstel: de tulpencrisis, de Black Monday, de Griekse schuldencrisis